Osteoporoza to choroba kości. Charakteryzuje się ubytkiem masy kostnej, przez co kości są cienkie i słabe, bardziej podatne na złamania. Jest to choroba „podstępna”, bo zwykle bardzo późno daje objawy. Najczęściej dowiadujemy się o niej, gdy złamiemy rękę lub nogę.
Wbrew powszechnej opinii osteoporoza nie jest chorobą ludzi starszych. Wprawdzie cierpią na nią przeważnie kobiety po 50 roku życia, ale kruche kości to również problem mężczyzn i młodych osób. Szacuje się, że tą chorobą może być zagrożonych aż 9 milionów Polaków.
Objawy osteoporozy
Osteoporoza rozwija się przez lata i w większości przypadków, przynajmniej w początkowej fazie, nie daje żadnych objawów. Nietypową oznaką osteoporozy, ale już w późniejszym stadium, mogą być bóle kości nóg i rąk, bóle kręgosłupa, a nawet bóle w klatce piersiowej.
Poważnym ostrzeżeniem jest stopniowe obniżanie wzrostu. Ubytki kostne powodują, że trzony kręgów zbliżają się do siebie i kręgosłup staje się krótszy.
Objawem zaawansowanej osteoporozy są złamania, przeważnie nadgarstka, barku i kości udowej, do których dochodzi przy niewielkich urazach (np. złamanie nadgarstka przy myciu okien czy niewielkim upadku).
Przyczyny osteoporozy
Główną przyczyną choroby jest przekwitanie i wiek. Problem pojawia się zwykle, u kobiet po 50 roku życia (w okresie menopauzy), a u mężczyzn w 6 dekadzie życia (w okresie andropauzy). Następuje wtedy znaczny spadek hormonów (estrogenów u kobiet i testosteronu u mężczyzn) co przyspiesza ubywanie masy kostnej. Choroba jest bardziej powszechna wśród pań, ponieważ menopauza występuje wcześniej niż andropauza.
U osób starszych, powyżej 70 roku życia, choroba rozwija się niezależnie od płci, z powodu niedoboru wapnia. Starszy organizm ma większe trudności z wchłanianiem witaminy D3.
Na rozwój osteoporozy wpływają też czynniki genetyczne i budowa ciała. Choroba częściej dotyka osoby szczupłe, wysokie, o drobnych kościach oraz te, których dziadkowie, albo rodzice chorowali na osteoporozę. Na zły stan kości moją także wpływ: zła dieta (brak wapnia i witaminy D3 w organizmie), palenie papierosów, picie alkoholu i siedzący tryb życia.
Powstawanie osteoporozy mogą powodować również niektóre leki i inne choroby, m.in. niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, chłoniaki i zapalenia stawów oraz długotrwałe unieruchomienie. Ryzyko zachorowania zwiększa też ciąża, podczas której organizm kobiety traci duże ilości wapnia i okres karmienia.
Diagnostyka
Podstawowym badaniem w rozpoznawaniu osteoporozy jest densytometria. Metoda ta pozwala zbadać gęstość kości z dokładnością do 1%. Badanie powinno być wykonywane u osób zagrożonych chorobą oraz w okresie menopauzy i andropauzy.
Najpopularniejszym i najtańszym sposobem diagnozowania osteoporozy jest prześwietlenie, ale nie wykryje ono początkowych zmian w kościach. Na obrazie widoczne są dopiero takie ubytki, które przekraczają 30% masy kostnej. Wykryciu choroby służą również testy biochemiczne, podczas których sprawdza się poziom wapnia i fosforu we krwi oraz poziom wapnia w moczu.
Leczenie osteoporozy
Leczenie osteoporozy polega na przyjmowaniu leków hamujących rozwój choroby, czyli ograniczających ubytki masy kostnej i pobudzających odbudowę kości, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko złamań. Obecnie, oprócz leków, na rynku jest dostępnych wiele suplementów diety wspomagających kurację.
Profilaktyka
Na etapie profilaktyki najważniejsza jest dieta i aktywność fizyczna. Osoby zagrożone osteoporozą powinny uprawiać sport, aby wzmocnić kości i mięśnie, spożywać pokarmy bogate w wapń, witaminy D oraz białka oraz ograniczyć, albo zrezygnować z używek. Powinny również systematycznie poddawać się badaniom profilaktycznym. U osób powyżej 35 roku życia, zaleca się wykonywanie densytometrii raz na rok.
