Covid-19 sprawia trudności w diagnozie ze względu na dość szerokie spektrum objawów, które mogą oznaczać tę chorobę. W przypadku wątpliwości, zanim dojdzie do wykonania testu na obecność wirusa, ocenie podlega stan zdrowia organizmu. Nie jest to łatwe, gdy objawy koronawirusa bardzo przypominają objawy zwykłej grypy. Kiedy należy się martwić? Z jakimi objawami trzeba zgłosić się do lekarza? Czy jest różnica w objawach między osobami dorosłymi a dziećmi?
Pierwsze objawy koronawirusa i czas ich występowania
Aby komórka gospodarza mogła być zainfekowana wirusem, musi ona posiadać odpowiednie tzw. czynniki wirulencji (miejsca poprzez które wirus może wniknąć do komórki, są one charakterystyczne dla każdego wirusa). W przypadku wirusa SARS-cov-2 czynnikiem wirulencji jest enzym Konwertaza Angiotensyny typu 2 (ang. Angiotensin Convertise Enzyme 2, w skrócie ACE2). U człowieka ACE2 jest obecny na powierzchni komórek takich narządów jak nerki, jelito, wątroba czy płuca. To tłumaczy szeroki wachlarz rozpoznanych jak dotąd objawów. Agencja Rządu Federalnego Stanów Zjednoczonych do spraw Chorób Zakaźnych (ang. Center for Disease Control and Prevention, w skrócie CDC) podaje, że pierwsze objawy Covid-19 mogą wystąpić w okresie od 2 do 14 dni od momentu kontaktu z wirusem. Do tej listy należą:
- gorączka lub dreszcze,
- kaszel,
- duszności, tzw. „krótki oddech”,
- bóle mięśni,
- bóle głowy,
- utrata węchu i smaku,
- bóle brzucha,
- cieknący z nosa katar,
- nudności i wymioty,
- biegunka.
CDC podkreśla również, w jakich przypadkach należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Do objawów wymagających hospitalizacji należą:
- nasilające się trudności z oddychaniem,
- utrzymujący się ból w klatce piersiowej,
- ucisk w klatce piersiowej,
- utrata przytomności,
- postępujące sinienie ust i twarzy.
Objawy koronawirusa u osób dorosłych
W przypadku dorosłych pacjentów zakażonych Covid-19, obserwuje się mniej lub bardziej nasilone objawy zawarte w liście powyżej. W pracy przeglądowej z kwietnia 2020 roku dotyczącej metod diagnozy i leczenia Covid-19, specjaliści z Korei Południowej i Indii podali listę częściej występujących objawów na której znalazły się:
- gorączka,
- suchy kaszel,
- osłabienie,
- trudności w oddychaniu,
- ból mięśni,
oraz rzadziej występujących takich jak:
- ból glowy,
- ból brzucha,
- zawroty głowy,
- nudności,
- wymioty,
- biegunka.
Specjaliści z Uniwersytetu Harvarda oraz Cambridge w czerwcu 2020 przeprowadzili badania mające na celu ustalenie wczesnych objawów koronawirusa, które pomogą w diagnozie osób będących pracownikami ochrony zdrowia. Według prezentowanych przez nich analiz, wśród ogólnych objawów koronawirusa, do najczęściej występujących jednocześnie należą:
Gorączka
Specjaliści z przytoczonych wyżej badań podają, że w ich doświadczeniu obserwuje się związek temperatury wyższej od 37,5 st. C. z pozytywnym testem na koronawirusa. Osoby, których temperatura ciała nie była przekroczona, otrzymywały negatywny wynik testu na koronawirusa.
Zaburzenia węchu i smaku
Anosmia (utrata węchu) i ageusia (utrata smaku) jest trwałą utratą zdolności do rozróżniania różnych zapachów i różnych smaków. Schorzenie to wiąże się z uszkodzeniem nerwów przekazujących te bodźce do ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku ostrych infekcji wirusowych jak i koronawirusa mówi się o częściowym zaniku tych funkcji, które może wiązać się z upośledzenia receptora węchowego. Jest ono odwracalne w różnym stopniu. Warto podkreślić jednak fakt, że jest to coś innego niż brak powonienia wynikający zatkanym katarem nosem.
Bóle mięśni
Objaw ten znany jest dość dobrze z takich infekcji jak grypa. Uogólniony ból i dreszcze są znane każdemu
Specjaliści zaznaczają że prawdopodobieństwo pozytywnego wyniku zwiększało się wraz ze zwiększeniem liczby objawów występujących jednocześnie.
Objawy koronawirusa u dzieci
Z analizy przeprowadzonej przez chińskich naukowców z początku 2020 roku, przypuszcza się że wirus SARS-cov-2 może dotknąć ludzi w każdym wieku (zarówno dzieci, jak i dorosłych). Wśród młodszych pacjentów obserwuje się łagodne formy objawów koronawirusa. W analizie przeprowadzonej wśród 17 pacjentów poniżej 18 roku życia, obserwowano łagodny symptomy Covid-19. Również wskaźnik CRP był w normie bądź był nieznacznie podwyższony. CDC podkreśla jednak, że koronawirusa można przejść bezobjawowo i być nosicielem.
Obecnie trwają badania nad Wieloukładowym zespołem zapalnym u dzieci (Multisystem Inflammantory Syndrome in children, MIS-C). Przypuszcza się, że zakażenie Covid-19 może zwiększyć ryzyko wystąpienia MIS-C. Jednak potrzeba jest większa liczba danych.
Koronawirus a grypa
Znana od lat grypa również jest chorobą wirusową. Wywoływana jest przez wirusa Haemophilus Influanze należący do rodziny Orthomyxoviridae. Mimo tego, że ma on inną budowę i czynniki wirulencji niż należący do rodziny Coronaviridae wirus SARS-cov-2, objawy zakażenia nim, na pierwszy rzut oka wyglądają bardzo podobnie. Należą do nich:
- gorączka i dreszcze,
- kaszel,
- ból gardła,
- bóle mięśni,
- osłabienie organizmu,
- bóle głowy (również w okolicy oczu),
- cieknący lub zatkany nos.
Specjaliści podają, że grypie może towarzyszyć biegunka i wymioty, jednak jest to spotykane częściej u dzieci i młodzieży niż u osób dorosłych. CDC podkreśla, że mimo podobnych objawów występujących przy grypie i przy Covid-19, w przypadku koronawirusa infekcja może mieć przebieg o wiele bardziej ostry. Na obecny stan wiedzy, Covid-19 wydaje się rozprzestrzeniać o wiele szybciej i trwać dłużej niż grypa, bowiem gorączka przy zakażeniu Covid-19 może trwać nawet do 14 dni, podczas gdy gorączka spowodowana grypą powinna ustąpić po 7 dniach. Niuansów jest wiele. Amerykański instytut ds. Zdrowia (National Institute of Health) zaleca, by w przypadku wątpliwości poddawać się testom na obecność Covid-19 ze względu na zbyt podobne objawy obu chorób. Nie wyklucza się też możliwość zakażeń oboma wirusami jednocześnie.
Jak długo utrzymują się objawy koronawirusa?
Obecnie wiadomo, że objawy występują w czasie do dwóch tygodni od kontaktu z wirusem. Istnieje też wiele symptomów tzw. Syndromu pokowidowego ( Persistent post-COVID syndrome) takie jak osłabienie układu odpornościowego czy zwłóknienie płuc, mięśnia sercowego bądź ścian naczyń krwionośnych.
Badania z lipca 2020 wskazują że duszności oraz osłabienie będące jednym z objawów koronawirusa mogą utrzymywać się nawet 60 dni po przebytej infekcji. Inne badania przeprowadzone w Belgii i Holandii na grupie 2113 osobach które przeszły Covid-19 sugerują utrzymujące się objawy nawet do 100 dni.
Wiele czynników wskazuje na to, że temat koronawirusa nie opuści nas tak szybko. Wiele aspektów wciąż jest w sferze badań, zatem wobec tylu niewiadomych, w pierwszej kolejności trzeba zachować spokój. W przypadku wątpliwości co do swojego stanu zdrowia, należy obserwować swój organizm i nie bagatelizować powtarzających się objawów. W dalszej kolejności zawsze można zgłosić się po poradę do lekarza rodzinnego.
Źródła:
[1] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html;
[2] https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/daily-life-coping/children/symptoms.html;
[3] https://www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/special-populations/influenza/;
[4] https://www.cdc.gov/flu/symptoms/index.html;
[5] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/48088,objawy-grypy;
[6] Zhangkai J. Cheng & Jing Shan, “2019 Novel coronavirus: where we are and what we know”, Infection volume 48, pages155–163(2020);
[7] Fan-Yun Lan,Robert Filler,Soni Mathew,Jane Buley,Eirini Iliaki,Lou Ann Bruno-Murtha,Rebecca Osgood,Costas A. Christophi,Alejandro Fernandez-Montero,Stefanos N. Kales “COVID-19 symptoms predictive of healthcare workers’ SARS-CoV-2 PCR results”; June 26, 2020https://doi.org/10.1371/journal.pone.0235460;
[8] Angelo Carfì, MD1; Roberto Bernabei, MD1; Francesco Landi, MD, PhD1; et al, “Persistent Symptoms in Patients After Acute COVID-19”; JAMA. 2020;324(6):603-605. doi:10.1001/jama.2020.12603;
[10] Yvonne M.J. Goërtz, Maarten Van Herck, Jeannet M. Delbressine, Anouk W. Vaes, Roy Meys, Felipe V.C. Machado, Sarah Houben-Wilke, Chris Burtin, Rein Posthuma, Frits M.E. Franssen, Nicole van Loon, Bita Hajian, Yvonne Spies, Herman Vijlbrief, Alex J. van ’t Hul, Daisy J.A. Janssen, Martijn A. Spruit “Persistent symptoms 3 months after a SARS-CoV-2 infection: the post-COVID-19 syndrome?”; ERJ Open Research 2020 6: 00542-2020; DOI: 10.1183/23120541.00542-2020;
[11] Chakraborty C., Sharma A.R., Sharma G., Bhattacharya M., Lee S.S. “SARS-CoV-2 causing pneumonia-associated respiratory disorder (COVID-19): diagnostic and proposed therapeutic options” Eur Rev Med Pharmacol Sci 2020; 24 (7): 4016-4026
[12] Oronsky B., Larson Ch., Hammond T.C., Oronsky A, Kesari S., Lybeck M., T.R. “A Review of Persistent Post-COVID Syndrome (PPCS)” Clin Rev Allergy Immunol . 2021 Feb 20;1-9. doi: 10.1007/s12016-021-08848-3.
