W 1952 roku Felix Bloch i Edward Mills Purcell otrzymali nagrodę Nobla za odkrycie magnetycznego rezonansu jądrowego. Dzięki temu powstała technika obrazowania znana pod skrótem MRI (z ang. magnetic resonance imaging), po polsku RM (rezonans magnetyczny), czyli badanie obrazowe, dzięki któremu możemy dokładnie obejrzeć wnętrze organizmu bez konieczności ekspozycji na promieniowanie jonizujące (w przeciwieństwie do tomografii komputerowej). Rezonans jest badaniem bezpieczny i nieinwazyjnym – można go wykonywać nawet w czasie ciąży.
Na czym polega rezonans magnetyczny?
Badanie MR wykorzystuje pole magnetyczne, a cała istota jego działania wydaje się dosyć skomplikowana. Uogólniając podstawą obrazowania jest ruch atomów wodoru, który powszechnie występuje w całym naszym ciele. Szczególnie dużo występuje go w obszarach i tkankach dobrze nawodnionych – np. w gruczole piersiowym, czy wątrobie.
Warto pamiętać, że stosowane pole magnetyczne nie powoduje istotnych interakcji z organizmem i do tej pory nie udowodniono szkodliwego wpływu badania MR na ciało człowieka. Przeszkodą w wykonaniu badania jest obecność ciał obcych takich jak: metalowe protezy, czy implanty.
Przebieg rezonansu magnetycznego
Pamiętajmy aby na badanie przyjść z całą wcześniejszą dokumentacją! Lekarz radiolog musi znać naszą historię oraz mieć do wgląd we wcześniejsze badania obrazowe. Znacznie ułatwia to późniejszą ocenę widocznych zmian oraz daje możliwość porównania ich ze sobą.
Warto ubrać się wygodnie, w odzież bez zamków błyskawicznych i metalowych elementów. Na RM trzeba się zgłosić bez makijażu i kosmetyków na skórze (kremów). Całą biżuterię najlepiej zostawić w domu.
Co jeszcze warto wiedzieć przed badaniem:
- czasem można przyjść po posiłku (np. rezonans mózgu lub piersi),
- zazwyczaj należy pozostać na czczo przez minimum 2 godziny,
- w przypadku oceny dróg żółciowych lub przewodu pokarmowego okres ten zostaje wydłużony,
- jeżeli planowane jest wykonanie znieczulenia ogólnego należy pozostać na czczo przez około 6 godzin,
- zawsze należy przyjąć leki, które stosujemy regularnie i popić je małą ilością wody,
- przed badaniem należy skorzystać z toalety,
- wyjątek – w przypadku RM miednicy pamiętajmy, aby nasz pęcherz był choć trochę wypełniony,
- specjalne wymogi są postawione również w przypadku MRI piersi. Badanie powinno być wykonane między 6 a 13 dniem cyklu – wtedy gruczoły piersiowe są najłatwiejsze do oceny (nie są nabrzmiałe).
Pacjent powinien przyjść na rezonans około 30 minut przed wyznaczonym czasem badania. Dzięki temu może na spokojnie wypełnić ankietę oraz przygotować się do procedury.
Samo badanie trwa od 20 do 60 minut, w zależności od ocenianej okolicy. Przez ten czas pacjent leży w specjalnej komorze i nie może się poruszać, często słychać dosyć nieprzyjemne trzaski (warto rozważyć przyniesienie ze sobą stoperów do uszu, jeśli ktoś lubi z nich korzystać) – z powodu tych niedogodności ważne aby osoba badana rozumiała istotę zaleceń i zachowała spokój podczas całego przebiegu MR. Każdy pacjent otrzymuje zdalny wyłącznik do wykorzystania w sytuacji jeśli badanie byłoby bardzo trudne do zniesienia i chory chciałby je natychmiast zakończyć.
W trakcie badania może być konieczne podanie dożylnego kontrastu. Wtedy pacjent pozostaje poddany obserwacji przez 30-minut po RM celem wykluczenia reakcji nadwrażliwości na kontrast. Na wynik badania RM należy poczekać zazwyczaj około kilku dni.
MRI głowy
Najczęstszymi wskazaniami są: diagnostyka guzów mózgu, choroby przysadki mózgowej, choroba Alzheimera, zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych lub choroby oczodołów.
Rezonans magnetyczny głowy z kontrastem
MRI kręgosłupa
Badanie metodą RM jako jedyne umożliwia zobrazowanie rdzenia kręgowego. Dodatkowo możemy ocenić stan wszystkich elementów kostnych kręgosłupa. Rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego jest często wykonywany w przypadku urazów i zwyrodnień.
Rezonans magnetyczny z kontrastem
Kontrast w badaniu RM podawany jest dożylnie. Przed badaniem nie powinno się jeść przez 6 godzin.
Nie wcześniej niż 7 dni przed umówionym terminem MRI należy wykonać oznaczenie poziomu kreatyniny (wskaźnik funkcji nerek).
Badanie z kontrastem jest bezpieczne, reakcje nadwrażliwości na środek kontrastowy wykorzystywany w MR są o wiele rzadsze, niż w przypadku kontrastu jodowego stosowanego w tomografii komputerowej.
Przeciwwskazania do badania rezonansem
Bezwzględne przeciwwskazania:
- I trymestr ciąży
- rozrusznik serca
- neurostymulatory
- implant ślimakowy.
Względne przeciwwskazania:
- sztuczne zastawki serca
- klipsy metalowe
- metaliczne implanty ortopedyczne (sztuczne stawy, stabilizatory, śruby i druty)
- klaustrofobia (ze względu na konieczność przebywania w ciasnej komorze)
- nadwrażliwość na gadolinowe środki kontrastowe.
Bibliografia:
[1] Chabanova E, Larsen L, Løgager VB, Møller JM, Thomsen HS. Anvendelse af MR-skanning [Use of magnetic resonance imaging]. Ugeskr Laeger. 2014 Jan 6;176(1):50-4. Danish.
[2] Carr MW, Grey ML. Magnetic resonance imaging. Am J Nurs. 2002 Dec;102(12):26-33
[3] Grzanka P., Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, www.mp.pl
