Morfologia krwi – jakie są prawidłowe wyniki badań?

Spis treści

Udając się na badania krwi (morfologię) należy być na czczo. Zjedzenie posiłku przed badaniem może być przyczyną uzyskania fałszywych danych np. nieprawdziwie zwiększonej liczby leukocytów. Może to być przyczyną błędów diagnostycznych. Przed wykonaniem badania warto też powiedzieć lekarzowi o wszystkich przyjmowanych lekach. Długotrwałe przyjmowanie leków może mieć wpływ na wynik badania.

Badania biochemiczne krwi

Poszczególne laboratoria mogą stosować odmienne metody badań i posiadać inne zakresy norm. Przedstawione normy oraz opisy wyników badań mają jedynie charakter informacyjny. Nie mogą zastąpić wizyty u lekarza. Na ich podstawie nie można samemu oceniać stanu zdrowia.

Glukoza (cukier)

Norma: 70-115 mg/dl

Badanie glukozy we krwi jest pomocne w diagnostyce cukrzycy. Wzrost stężenia wywołują:

  • cukrzyca,
  • zaburzenia tolerancji glukozy;
  • ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki,
  • oparzenia,
  • stres.

Spadek stężenia może być wywołany:

  • przedawkowaniem insuliny lub nieprzyjęciem posiłku po podaniu leku,
  • przedawkowaniem doustnych leków przeciwcukrzycowych;
  • niedoczynnością hormonalną przysadki, nadnerczy,
  • alkoholizmem,
  • toksycznym uszkodzeniem wątroby,
  • zatruciem muchomorem sromotnikowym.

Cholesterol

Norma:

  • całkowity140-200 mg/dl
  • LDL (tzw. „zły” cholesterol) – poniżej 130 mg/dl
  • HDL (tzw. „dobry” cholesterol) – powyżej 40 mg/dl

Jest produkowany w wątrobie lub dostarczany z pożywieniem. Z niego powstają m.in. hormony sterydowe, żółć. Nadmiar cholesterolu powoduje odkładanie się jego złogów w naczyniach, co może prowadzić do miażdżycy i innych chorób. Wynik badania cholesterolu powyżej normy świadczyć może ponadto o

  • niewydolności nerek,
  • przewlekłym zapaleniu trzustki,
  • niedoczynności tarczycy,
  • cukrzycy,
  • alkoholizmie.

Spadek cholesterolu całkowitego wywołują choroby wątroby:

  • marskość,
  • toksyczne uszkodzenie wątroby,
  • głodówki.

Trójglicerydy

Norma: 50-200 mg/dl

Wzrost stężenia może występować przy:

  • cukrzycy,
  • otyłości,
  • niedoczynności tarczycy,
  • niewydolności nerek,
  • zapaleniu trzustki,
  • nadużywaniu alkoholu,
  • dnie moczanowej,
  • zażywaniu pigułek antykoncepcyjnych.

Spadek stężenia może być stwierdzany u osób przewlekle chorujących.

Białko całkowite

Norma: 6,0-8,0 g/dl

Białko to ważny składnik osocza utrzymujący ciśnienie wewnątrz naczyniowe. Ulega stałej odnowie i degradacji. Wzrost jego stężenia może być podwyższony przy przewlekłych chorobach zapalnych, znacznym odwodnieniu organizmu. Spadek mogą powodować:

  • niewłaściwe żywienie,
  • niedożywienie,
  • jadłowstręt,
  • przewlekłe stany zapalne jelit,
  • zespół nerczycowy,
  • oparzenia,
  • choroby wątroby.

Fibrynogen

Norma: 200-500 mg/dl

To białko produkowane w wątrobie, które uczestniczy w procesie tworzenia skrzepu. Wzrost może występować podczas:

  • ciąży (objaw prawidłowy),
  • miesiączki,
  • w stanach zapalnych,
  • zespole nerczycowym,
  • w niektórych nowotworach.

Spadek w stanach po zabiegach operacyjnych, ciężkich infekcjach, marskości wątroby.

Bilirubina całkowita

Norma: 0,2- 1,0 mg/dl

To żółty barwniki pochodzący z rozpadu krwinek czerwonych. Wzrost stężenia bilirubiny całkowitej może być spowodowany zapaleniem dróg żółciowych, żółtaczką, wysoką gorączką, uszkodzeniem wątroby.

Kreatynina

Norma: 0,7-1,4 mg/dl

Wzrost obserwuje się po wysiłku fizycznym, w niewydolności nerek, przy zatruciach i stosowaniu leków. Spadek może być spowodowany głodówką, stosowaniem kortykosterydów.

Kwas moczowy

Norma: 2,5-8,0 mg/dl

Wzrost może być obserwowany przy dnie moczanowej, nowotworach, niewydolności nerek, leczeniu cystostatykami. Spadek przy niewydolności nerek, stosowaniu diuretyków, czasami może nie mieć znaczenia klinicznego.

Mocznik

Norma: 15-45 mg/dl

Oznaczenie mocznika jest pomocne w diagnostyce chorób nerek. Wzrost stężenia ma miejsce w przypadku ostrych i przewlekłych chorób nerek, utrudnionym odpływie moczu, diecie bogatej w białka. Zmniejszenie może być konsekwencją niedoborów białkowych, ostrych uszkodzeń wątroby.

Aminotransferaza alaninowa (AIAT, ALT, GPT)

Norma: 5-40 U/l

To enzym występujący w dużych ilościach w wątrobie. Jego wzrost może świadczyć o toksycznym lub wirusowym uszkodzeniu wątroby, marskości wątroby, zapaleniu trzustki, niedotlenieniu, w zawale serca, mononukleozie zakaźnej.

Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT, AST, GOT)

Norma: 5-40 U/l

To enzym, którego najwyższe stężenia występują m.in. w mięśniu sercowym. Jego wzrost występuje przy zawale serca, zapaleniu mięśnia sercowego, wirusowym zapaleniu wątroby, zapaleniu trzustki, dróg żółciowych, mononukleozie, chorobach mięśni szkieletowych (miopatie, dystrofie), upiciu alkoholem.

Dehydrogenaza mleczanowa (LDH, LD)

Norma: 120-230 U/l

To enzym występujący we wszystkich komórkach organizmu. Jego wzrost występuje przy zawale, wirusowym zapaleniu wątroby, uszkodzeniu mięśni, zapaleniu płuc.

Fosfotaza kwaśna (ACP, FK)

Norma: 0,1-0,63 U/l

To enzym obecny w lizosomach prawie wszystkich komórek. Jego wzrost występuje przy chorobach prostaty, jelita, piersi, chorobach kości, osteoporozie.

Gamma – glutamylotransferaza (GGT)

Norma: 5-36 U/l (kobiety), 8-61 U/l (mężczyźni)

Wzrost może być skutkiem:

  • ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki,
  • ostrego zapalenia wątroby,
  • mononukleozy zakaźnej,
  • choroby wrzodowej,
  • choroby alkoholowej,
  • leczenia lekami przeciwpadaczkowymi i przeciwgruźliczymi.

Kinaza kreatynowa (CK)

Norma: 40-285 U/l (kobiety), 55-370 U/l (mężczyźni)

Wzrost może pojawić się przy zawale mięśnia sercowego zatruciu muchomorem sromotnikowy, tlenkiem węgla, urazach mięśni, po operacjach, w niedoczynności tarczycy.

Potas (K)

Norma: 3,5-5,0 mmol/l

Wzrost stężenia (hiperkalemia) może być spowodowany:

  • rozległym urazem tkanek,
  • niewydolnością nerek,
  • niedotlenieniem,
  • głodówką.

Spadek stężenia (hipokalemia) może występować przy:

  • biegunkach,
  • wymiotach,
  • chorobach jelit,
  • lekach moczopędnych,
  • lekach steroidowych.

Sód (Na)

Norma: 135-145 mmol/l

Wzrost stężenia może występować przy:

  • niewłaściwie leczonej cukrzycy,
  • niewydolności nerek,
  • chorobach układu krążenia,
  • odwodnieniu,
  • nadmiernym poceniu się,
  • gorączce,
  • biegunce.

Spadek stężenia – przy oparzeniach, wymiotach i biegunce.

Żelazo (Fe)

Norma: 50-175 mikrogramów/dl

Wartości żelaza są niższe u kobiet niż u mężczyzn, a u obu płci ulegają obniżeniu z wiekiem. Stężenie żelaza wykazuje też zmienność dobową. Wzrost stężenia może być wynikiem:

  • przyjmowania preparatów żelaza,
  • zatruć żelazem,
  • niedokrwistości hemolitycznych,
  • chorób wątroby.

Spadek może być skutkiem:

  • niedokrwistości z niedoboru żelaza,
  • ostrych i przewlekłych zakażeń,
  • zespołu nerczycowego,
  • niewydolności nerek,
  • chorób tkanki łącznej,
  • niedoboru witaminy C,
  • chorób nowotworowych.

Morfologia krwi

Poszczególne laboratoria mogą stosować odmienne metody badań i posiadać inne zakresy norm. Przedstawione normy oraz opisy wyników badań mają jedynie charakter informacyjny. Nie mogą zastąpić wizyty u lekarza. Na ich podstawie nie można samemu oceniać stanu zdrowia.

Krwinki czerwone RBC

Norma: 4,2-5,4 x 1012/l (kobieta), 4,7-6,1 x 1012/l (mężczyzna)

Wzrost ich liczby może oznaczać:

  • czerwienicę, rzadką chorobą spowodowaną nowotworowym rozrostem krwinek czerwonych,
  • przy wadach serca,
  • przewlekłych chorobach płuc,
  • niektórych chorobach nerek i wątroby.

Częściej spotykany jest spadek liczby czerwonych krwinek (niedokrwistość), który może być wywołany:

  • utratą krwi,
  • niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego,
  • niedoborem żelaza,
  • ciążą,
  • chorobami przewlekłymi.

Krwiniki białe WBC

Norma: 4,0-10,8 x 109/l

Podwyższenie ich liczby może występować przy:

  • zakażeniach,
  • stanie zapalnym,
  • urazie,
  • oparzeniu,
  • stresie,
  • po wysiłku,
  • w ciąży,
  • w nowotworach,
  • w niektórych hematologicznych zespołach rozrostowych.

Spadek ilości krwinek białych może pojawiać się:

  • przy uszkodzeniu szpiku,
  • w niektórych chorobach zakaźnych,
  • wyniszczeniu w niektórych chorobach nowotworowych.

OB

Norma: do 15 mm

Za wysoką wartość powodować mogą:

  • stany zapalne,
  • zakażenia,
  • nowotwory,
  • choroby autoimmunologiczne,
  • zawał mięśnia sercowego,
  • urazy,
  • złamania kości,
  • niedoczynność,
  • nadczynność tarczycy,
  • również u kobiet podczas miesiączki, w czasie ciąży, okresu połogu.

Zmniejszenie wartości OB występuje w przewlekłej niewydolności krążenia, chorobach alergicznych.

Hematokryt HCT, HT, PCV

Norma: 37-47% (kobieta), 42-52% (mężczyzna)

Wyższa wartość może być spowodowana przez:

  • wzrost liczby krwinek czerwonych,
  • występuje przy przewlekłych chorobach płuc,
  • niektórych nowotworach nerek,
  • przy uporczywych wymiotach,
  • biegunkach,
  • przy długotrwającym przebywaniu na dużych wysokościach.

Spadek poziomu hematokrytu może być spowodowany przez:

  • zmniejszenie liczby krwinek czerwonych – niedokrwistości,
  • występowaniu krwawień,
  • przy przewodnieniu.

Hemoglobina HGB,Hb

Norma: 11,5-16,0 g/dl (kobieta), 12,5-18,0 g/dl (mężczyzna)

Wzrost przy nadkrwistości, odwodnieniu. Spadek spowodowany jest najczęściej niedokrwistością, anemią.

Liczba płytek krwi PLT

Norma: 130-450 x 109/l

Wzrost, nadpłytkowość (trombocytoza) występować może w:

  • przewlekłych stanach zapalnych,
  • gorączce,
  • po wysiłku fizycznym,
  • w niedoborze żelaza,
  • w przebiegu niektórych nowotworów.

Spadek (trombocypenia) występować może przy:

  • niedoborze witaminy B12 lub kwasu foliowego,
  • infekcjach,
  • HIV,
  • niewydolności nerek i wątroby.

Bazocyty – granulocyty zasadochłonne BASO

Norma: 0-0,2 x 109/l

Wzrost występuje w:

  • stanach alergicznych,
  • przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego,
  • wrzodziejących zapaleniach jelit,
  • niedoczynności tarczycy.

Wynik poniżej normy może się pojawiać w:

  • ostrych infekcjach,
  • zapaleniu płuc,
  • stresie.

Eozynocyty – granulocyty kwasochłonne EOS

Norma: 0-0,45 x 109/l

Wzrost mogą wywoływać:

  • choroby alergiczne,
  • choroby zakaźne,
  • choroby pasożytnicze,
  • łuszczyca,
  • zażywanie leków np. penicyliny.

Spadek może być spowodowany:

  • ostrym zakażeniem,
  • wysiłkiem fizycznym,
  • stresem.

Neutrocyty – granulocyty obojętnochłonne NEUT

Norma: 1,8-7,7 x 109/l

Wzrost może występować przy:

  • zakażeniach bakteryjnych i wirusowych,
  • chorobach nowotworowych,
  • po urazach,
  • krwotokach,
  • zawałach,
  • w chorobach metabolicznych,
  • po lekach,
  • u palaczy.

Spadek obserwuje się w:

  • niedokrwistości,
  • zakażeniach grzybiczych,
  • zakażeniach wirusowych (AIDS, grypa, różyczka),
  • zakażeniach bakteryjnych (gruźlica).

Limfocyty LYMPH

Norma: 1,0-4,5 x 109/l

Wzrasta przy:

  • krztuścu,
  • mononukleozie,
  • gruźlicy,
  • odrze,
  • śwince,
  • gruźlicy,
  • kile,
  • różyczce,
  • niektórych białaczkach.

Spadek mogą wywołać:

  • ciężkie zakażenia wirusowe,
  • stosowanie kortykosteroidów.

Monocyty MONO

Norma: 0-0,8 x 109/l

Wzrost może być spowodowany:

  • gruźlicą,
  • kiłą,
  • brucelozą,
  • mononukleozą,
  • zakażeniami pierwotniakowymi,
  • urazami chirurgicznymi,
  • kolagenozami,
  • chorobą Crohna,
  • nowotworami.

Spadek wywołują:

  • infekcje,
  • stosowanie glikosterydów.

Rozkład objętości krwinek czerwonych RDW

Norma: 11,5-14,5 %

Wzrost występuje w niedokrwistości z niedoboru żelaza, po utracie krwi lub po leczeniu witaminą B12 lub kwasem foliowym.

Średnia objętość krwinek czerwonych MCV

Norma: 81-99 fl (kobiety), 80-94 fl (mężczyźni)

Wzrost powyżej 110 fl może być obserwowanym w niedokrwistości megaloblastycznej związanej z niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Spadek poniżej 80 fl może świadczyć o niedokrwistości z niedoboru żelaza.

Średnia zawartość hemoglobiny MCH

Norma: 27-31 pg

Wzrost może wystąpić w niedokrwistościach. Spadek przy zaburzeniach wodno-elektrolitowych.

Średnie stężenie hemoglobiny MCHC

Norma: 33-37 g/dl

Wzrost przy stanach hipertonicznego odwodnienia. Spadek może wystąpić przy niedokrwistości z niedoboru żelaza, przy zaburzeniach wodno-elektrolitowych.

Picture of Julia

Julia

Julia z pasją zgłębia zagadnienia związane ze zdrowiem człowieka, szczególnie interesując się tematyką chorób i zaburzeń zdrowotnych. W swojej pracy zawsze kieruje się dobrem czytelników, dbając o to, by dostarczane przez nią artykuły były zrozumiałe i interesujące.